Yangına karşı alınacak önlemler arasında birçok otomatik sistem bulunur. Ancak her sistem farklı alanlarda, farklı türde yangınlara karşı etkilidir. Bu yazıda, en yaygın kullanılan dört sistemi karşılaştırmalı olarak inceliyoruz:
- Sprinkler Sistemleri
- FM-200 Gazlı Sistemler
- Köpüklü Söndürme Sistemleri
- İnert Gazlı (Azot, Argon, CO₂) Sistemler
1. Sprinkler Sistemleri
🔧 Çalışma Prensibi:
Isıya duyarlı başlık sayesinde su püskürterek yangını söndürür.
📍 Kullanım Alanları:
- Evler
- Ofisler
- Alışveriş merkezleri
- Okullar
✅ Avantajları:
- Düşük maliyetli
- Yaygın bulunabilir
- İlk dakikada müdahale eder
- Lokal çalışır
❌ Dezavantajları:
- Suya hassas cihazların bulunduğu yerlerde zarar verir
- Su hasarı oluşabilir
2. FM-200 Gazlı Sistemler
🔧 Çalışma Prensibi:
Yangın anında FM-200 gazı ortama yayılır. Isıyı düşürerek yangını boğar ve söndürür.
📍 Kullanım Alanları:
- Sunucu odaları
- UPS odaları
- Arşivler
- Müzeler
✅ Avantajları:
- Elektronik cihazlara zarar vermez
- Temiz, kalıntı bırakmaz
- İnsanların kısa süreli varlığına uygundur
❌ Dezavantajları:
- Yüksek maliyet
- Küçük kaçaklarda bile sistem devreye girebilir (yanlış alarm riski)
3. Köpüklü Söndürme Sistemleri
🔧 Çalışma Prensibi:
Yangın üzerine hava + su + köpük karışımı püskürtülür. Yangını oksijensiz bırakır.
📍 Kullanım Alanları:
- Akaryakıt depoları
- Kimyasal tesisler
- Hangarlar
- Helikopter pistleri
✅ Avantajları:
- Sıvı yangınları (B sınıfı) için çok etkilidir
- Yayılmayı hızlıca engeller
❌ Dezavantajları:
- Köpük temizliği zahmetlidir
- Ev ve ofis ortamına uygun değildir
4. İnert Gazlı Sistemler (Azot, Argon, CO₂)
🔧 Çalışma Prensibi:
Yangın bölgesine oksijen oranını düşüren gaz salınır. Yanma durur.
📍 Kullanım Alanları:
- Veri merkezleri
- Trafo odaları
- Askeri tesisler
- Endüstriyel kontrol odaları
✅ Avantajları:
- Kalıntı bırakmaz
- Elektronik ekipmanlara zarar vermez
- FM200’e kıyasla daha çevreci seçenekler mevcuttur (örn. Inergen)
❌ Dezavantajları:
- Ortamdaki insanlar için boğulma riski
- Yüksek kurulum ve gaz dolum maliyeti
📊 Kıyaslama Tablosu:
| Sistem Türü | Su Hasarı | Elektronik Uygunluk | Maliyet | Temizlik | Ev Kullanımı |
|---|---|---|---|---|---|
| Sprinkler | Yüksek | ❌ | Düşük | Zor | ✔️ |
| FM-200 | Yok | ✔️ | Yüksek | Kolay | ❌ (genelde) |
| Köpüklü | Orta | ❌ | Orta-Yüksek | Zor | ❌ |
| İnert Gazlı | Yok | ✔️ | Çok Yüksek | Kolay | ❌ |
Sonuç: Hangi Sistem Nerede Kullanılmalı?
| Alan | En Uygun Sistem |
|---|---|
| Ev, daire, apartman | Sprinkler |
| Veri merkezi, sunucu odası | FM200 veya Inert Gaz |
| Akaryakıt, kimyasal depolar | Köpüklü Sistem |
| Arşiv ve müze | FM200 |
| Ofis / plaza | Sprinkler + Gazlı kombinasyon |
🔚 Kısaca: Yangın söndürme sistemi seçimi, hem alanın kullanımına hem de risk türüne göre yapılmalıdır. Her sistemin artısı ve eksisi vardır. En iyi çözüm, bazen birden fazla sistemin birlikte kullanılmasıdır.