FM 200 yangın söndürme sistemi nasıl tasarlanır? Alan hesaplamaları, gaz miktarı, nozzle yerleşimi, dedektör konumları ve standartlara göre tasarım süreci adım adım anlatıldı.
🧯 FM 200 Nedir ve Neden Özel Tasarım Gerektirir?
FM 200 (HFC-227ea), kapalı alanlarda kullanılan, renksiz ve kalıntı bırakmayan bir gazlı yangın söndürme maddesidir. Ancak etkili olması için sistemin, alanın hacmine, risk grubuna ve ekipman yerleşimine göre mühendislik prensipleriyle tasarlanması gerekir.
📐 FM 200 Yangın Söndürme Sistemi Tasarımı Nasıl Yapılır?
Tasarım süreci genellikle aşağıdaki adımlarla ilerler:
✅ 1. Korunacak Alanın Hacmi Belirlenir
İlk adım, korunacak hacmin m³ cinsinden doğru ölçülmesidir:
- Genişlik × Derinlik × Yükseklik = Koruma hacmi
- Alan tamamen kapalı ve sızdırmaz olmalıdır
- Oda kapıları, havalandırmalar ve tavan boşlukları değerlendirilir
Bu hacim, FM 200 gazının miktarını doğrudan etkiler.
✅ 2. Yangın Riski ve Ekipmanlar Analiz Edilir
Her alan aynı risk düzeyinde değildir:
- Elektrik panosu mu korunacak, veri merkezi mi?
- Ortamda sürekli insan var mı?
- Yangın yükü ve cihaz yoğunluğu göz önüne alınır
- Gaz konsantrasyonu buna göre ayarlanır
✅ 3. Gerekli FM 200 Gazı Miktarı Hesaplanır
FM 200 tasarımı için kullanılan genel formül:
javaKopyalaDüzenleGerekli gaz miktarı (kg) = Koruma hacmi (m³) × Konsantrasyon (%) × Yoğunluk (kg/m³)
- Genellikle %6.4–%9 arası konsantrasyon kullanılır
- FM 200 yoğunluğu yaklaşık 1.2 kg/m³’tür
- Tasarımda %20 güvenlik payı bırakılır
✅ 4. Tüp Seçimi ve Yerleşimi Yapılır
- Hacme göre uygun kapasitede FM 200 tüpleri seçilir
- 25 bar veya 42 barlık sistem tercihine göre tüpler belirlenir
- Tüpler; oda içine, yangın dolabına veya ayrı bir tüp odasına konumlandırılır
✅ 5. Nozül (Püskürtme Başlığı) Yerleşimi Planlanır
- FM 200, özel nozüllerle ortama yayılır
- Nozül yerleşimi hacmin tavan yüksekliği ve ekipman yerleşimine göre yapılır
- Nozül çapı, gaz basıncı ve boru uzunluğu hesaplanarak optimize edilir
- Simetrik yayılım ve “ölü bölge” kalmaması sağlanır
✅ 6. Dedektör ve Alarm Bileşenleri Konumlandırılır
- Duman ve/veya ısı dedektörleri tavan yüksekliğine göre yerleştirilir
- Yangın alarm paneli merkezi bir konuma kurulur
- Sesli-ışıklı uyarı sistemleri, çıkış noktalarına yakın olmalıdır
- Manuel boşaltma ve iptal butonları görünür yerlere yerleştirilir
✅ 7. Tahliye Süresi ve Gecikme Ayarlanır
- İnsan bulunan alanlarda 30 saniyelik gecikmeli boşaltma uygulanır
- Bu süre boyunca tahliye uyarısı verilir
- Panelden otomatik ya da manuel kontrol yapılabilir
✅ 8. Havalandırma ve Sızdırmazlık Testi Yapılır
- Door Fan Testi ile alanın sızdırmazlık durumu kontrol edilir
- FM 200’nin ortamda en az 10 dakika kalabilmesi gerekir
- Sızıntı varsa sistemin verimi düşer
✅ 9. Standartlara Göre Belgelenir ve Onaylanır
Tasarım tamamlandıktan sonra sistem şu standartlara göre kontrol edilir:
- NFPA 2001 (ABD)
- ISO 14520-1 (Uluslararası)
- TS EN 15004 (Türkiye ve Avrupa)
Ayrıca firma, TSE-HYB belgeli olmalı ve sistem gaz dolum, test ve bakım şartnamelerine uygun olarak kurulmalıdır.
📋 Tasarım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
| Kriter | Neden Önemli? |
|---|---|
| Korunacak hacmin doğru ölçümü | Gaz miktarı ve nozül yerleşimi için kritik |
| Nozül ve boru çapı hesabı | Düşük basınçta yeterli dağılım sağlanmaz |
| Dedektör sayısı ve tipi | Algılama hızını ve hassasiyetini etkiler |
| Havalandırma kontrolü | Gazın ortama tutunabilmesi için şart |
| Yasal uygunluk ve sertifikasyon | Sigorta ve denetimler için zorunlu |
✅ Sonuç: Güvenli ve Etkili Bir FM 200 Sistemi, Doğru Tasarımla Başlar
“FM 200 ile yangın söndürme sistemi tasarımı nasıl yapılır” sorusunun cevabı:
🔍 Mühendislik, hassas ölçüm, doğru hesaplama ve standartlara uyum.
Bir FM 200 sistemi, sadece gazla değil; doğru hesap, kaliteli ekipman ve uzman kurulumla hayat kurtarır, veri korur, işletmeyi ayakta tutar.
