Sprinkler sistemleri, yalnızca kurulum ve bakım açısından değil; aynı zamanda yasal uygunluk açısından da büyük önem taşır. Türkiye’de ve dünyada bu sistemlerin nasıl projelendirilip kurulacağı, hangi malzemelerin kullanılacağı ve hangi aralıklarla test edileceği detaylı şekilde yönetmeliklerle belirlenmiştir.
Bu yazıda, sprinkler sistemlerinin bağlı olduğu yönetmelikler, standartlar ve zorunluluklar ele alınıyor.
1. Türkiye’de Geçerli Yönetmelikler
✅ Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY)
Resmî Gazete: 2007/26735 sayılı, son değişikliklerle güncellenmiştir.
Bu yönetmelik, sprinkler sistemlerinin nerelerde zorunlu olduğunu ve tasarım esaslarını belirler.
Öne çıkan maddeler:
- Alışveriş merkezleri, oteller, yurtlar, hastaneler gibi yapılarda sprinkler sistem zorunludur
- 1000 m²’den büyük kapalı alanlarda otomatik söndürme sistemi istenebilir
- Tesisin kullanım amacına göre tehlike sınıfı belirlenip, sprinkler tipi seçilir
🔥 Not: Yönetmelik sadece kurulum değil, bakım ve test periyotlarını da zorunlu kılar.
2. Uluslararası Standartlar (Tasarım ve Malzeme Açısından)
🔧 TS EN 12845 – Otomatik Sprinkler Sistemleri Standardı
- Türkiye’de zorunlu olarak uygulanan EN standardıdır
- Tasarım, kurulum, test ve bakım detayları bu standartta yer alır
- Sprinkler başlığı tipi, boru çapı, debi ve basınç değerleri bu normlara göre hesaplanır
🔧 NFPA 13 (National Fire Protection Association – ABD)
- Globalde en çok referans alınan yangın söndürme standardıdır
- Özellikle büyük projelerde, uluslararası firmalar tarafından istenir
- NFPA 13’e göre yapılan sistemler genellikle daha sıkı kurallara tabidir
3. Zorunluluk Nerelerde Başlar?
| Yapı Türü | Sprinkler Zorunluluğu |
|---|---|
| AVM | ✔️ Evet |
| Otel (200 m² üzeri) | ✔️ Evet |
| Hastane | ✔️ Evet |
| Ofis Binaları (>1000 m²) | ✔️ Evet |
| Konutlar (küçük daire) | ❌ Zorunlu değil |
| Lüks Villalar | ❌ Ancak önerilir |
| Depolar (yüksek tehlike) | ✔️ Evet |
4. Denetimler ve Ruhsat Süreci
- Yeni binalarda ruhsat alımı sırasında proje sprinkler sistem içeriyorsa, itfaiye onayı alınmalıdır
- Denetimlerde sistemin standartlara uygun montajı, belgeleri ve bakım kayıtları sorgulanır
- Eksik ya da uygunsuzluk durumunda bina kullanıma kapatılabilir veya para cezası uygulanabilir
Sonuç
Sprinkler sistemleri, yalnızca teknik bir sistem değil, aynı zamanda kanunen de denetime tabi bir güvenlik bileşenidir. Türkiye’de BYKHY yönetmeliğine, Avrupa’da TS EN 12845’e, Amerika’da ise NFPA 13’e uygun kurulum yapılmalıdır. Özellikle büyük projelerde yasal uyum hayati önem taşır.
